“Yıllar akıyor. Hem geri, hem ileri.”
“Herakleitos’un bir daha girilemeyeceğini söylediği akarsuya boyuna dalıp çıkıyorum. Sanıyorum asıl güç olan içinde bulunduğumuz zamanı yaşamaktır. Bekleyelim ki, o da ‘geçmiş’ olsun!..”
“bize doğunun büyük şiiri kaldı”: Hilmi Yavuz’un, Doğunun Kalıtı adlı şiirinde geçen bu güzel dizeyi, birbirini kapsayan üç farklı bağlam içinde okumak mümkün. Birinci bağlam, dizeyi içeren şiir (Doğunun Kalıtı), ikinci bağlam, şiiri içeren şiir demeti (Doğu Şiirleri, 1978), üçüncü ve en geniş bağlam ise, şairin poetikası, entellektüel portresi, o portreyi biçimlendiren zihinsel soyağacıdır. Ben bu metinde dizeyi, üçüncü bağlamına çekerek, Tanpınar, Yahya Kemal ve Ahmet Hâşim ile birlikte okumayı denedim. Dizeyle “okur merkezli” bir iletişim kurmayı amaçladım. En nihâyetinde, gerilimli gündemim, dizenin anlamlarından birini üretti.
***
Söz konusu dize ne vakit aklıma gelse, birkaç klâsik soruyu da beraberinde getirir: Dünden, yitip gidenlerden geriye ne kalır? Kalanlar nerede birikir, bugüne nasıl taşınır? Soruların hemen ardından, cevaplarım sahne alır. Hilmi Yavuz’un hüzünlü dizesi, onlara da eşlik eder, onların da ilham kaynağıdır: Dünden, yitip gidenlerden geriye boşluklar, yoksunluk duyguları kalır. Boşluklar şiirde, şiire özgü olanda, ya da daha kapsayıcı bir yer bildirimiyle sanat ve edebiyatta yuvalanır. Bugüne, şiirin diliyle taşınır. Başka türlüsünü düşünemiyorum. Peki, ya boşlukları doldurmak, yoksunluk duygularını topyekûn ortadan kaldırmak ihtimali? Bana kalırsa, böyle bir ihtimal hem yok denecek kadar azdır, hem de varolsa dahi tercih edilmemelidir, yâni hem imkânsıza yakın, hem de lüzumsuzdur. Boşlukları ahlâkî, dinî veya siyasî önermelerle, bütüncül “altın çağ” projeleriyle doldurmaya kalkışmak beyhûde ve tehlikeli bir teşebbüstür. Bu tarz teşebbüsler, gönül rahatlığıyla, modern kıyâmetlerin büyük alâmetleri ilân edilebilirler; zira insanın kendiyle, kendi gerçekliğiyle irtibatını keserler.
[vc_cta h2=”Yazının devamı Ayarsız dergisinde” style=”3d” add_button=”right” btn_title=”Abonelik Formu” btn_style=”3d” btn_shape=”square” btn_color=”danger” btn_link=”url:http%3A%2F%2Fayarsiz.net%2Fabonelik-formu%2F|||”]Ayarsız dergisini kitapçılardan edinebilir veya Abonelik formunu doldurarak adresinize getirtebilirsiniz.[/vc_cta]
