“Akşam olur mektuplar hasretlik söyler,
Zagrep Radyosu’nda Lili Marlen türküsü,
Dost ağlar karanfilim, dost ağlar karanfilim,
Marş söylemeden ölmek bize yakışmaz.”
Büyük usta Attila İlhan’ın kült şiirindeki bu enfes dizeler, pek çoğumuzun hâfızalarına kazınmıştır âdeta değil mi? Hasretliğin mektuplarda yanıp tüttüğü; radyoların dostumuz, dert ortağımız, eğlencemiz olduğu; dostların ve dostluğun gerçekten var olup; dostun dostla güldüğü, ağladığı; marş söylemenin ve marş söylemeden ölmenin insana dair güzellik ve buruklukları ifâde ettiği zamanların şiirlerindendir.
Yıllar önceydi. Herhangi bir bilgiye ulaşmak için tek gerekliliğin, internet erişimi olan bir elektronik cihaz ve yaklaşık üç saniyelik bir zaman dilimi olmadığı dönemlerdi. Attila İlhan’ın, şiirine konu ettiği Lili Marlen türküsünü merak ettim. Nasıl bir şeydi, dinlemem gerekiyordu. Bir süre araştırdım ve sonunda kaydına ulaştım. İnanılmaz etkileyiciydi. Maria Magdelene Dietrich von Losch yâni Marlene Dietrich’ten, Almanca aslından dinliyordum şarkıyı. Kaç defa dinlediğimi, dinlerken hangi duygulara gark olduğumu, on yıllarca geriye gidip gelen müthiş bir zaman makinesinde, muhteşem bir yolculuğa nasıl da çıktığımı bugün bile çok net hatırlıyorum.
Lili Marlen’in pek çok farklı versiyonunu, pek çok farklı solistten dinleme imkânım oldu zamanla. Parçayı ilk kez plağa okuyan, 1905 yılı Bremerhaven doğumlu Alman sanatçı Lale Andersen olsa da, bu şarkıyla özdeşleşen ve bence en iyi yorumlayan ses, 1901 Berlin doğumlu Marlene Dietrich’tir. Ve birçok kişi tarafından da, Kendisinin, II. Dünya Savaşı sırasında okuduğu şekliyle hatırlanır. Aynı zamanda bir Alman Hollywood yıldızı olan Marlene Dietrich tarafından başrolünün oynandığı sinema filmi de yapılmış ve şarkı ününe ün katmaya devam etmiştir. Ulaşabildiğim verilere göre adına yapılmış ilk sinema filmi hemen savaş sonrasında, 1944 yılında çekilmiş ve “The True Story of Lili Marleen” orijinal adıyla vizyona girmiştir. Çekilen son film ise başrolünü Hanna Schygulla’ın oynadığı, 1981 yılı yapımı “Lili Marleen”dir.
Şarkıyı dinlemek ve bunca bilgiye ulaşmak kifayetsiz kalınca bu sefer de Lili Marleen’in hikâyesini araştırmaya başladım. Az çok bir şeyler biliyordum tabiî ama bu kadarı bana yetmedi.
