Mustafa Şekip Tunç ve çağdaş Türk düşüncesinin kurucu nesline ithaf edilmiş bir kitap “Bergson’dan Mustafa Şekip’e Gülme”. Dolayısıyla Henri Bergson ve Mustafa Şekip üzerine merak duyan herkes için, “Giriş”in Henri Bergson’a, Türk düşüncesine ve Mustafa Şekip Tunç’un insan anlayışına ayrılması çok isabetli olmuş. Türkiye’de Bergsonculuk ve Mustafa Şekip konusunda başta gelen uzmanlardan olan Bayraktar’ın bu konudaki tespit ve görüşleri çok önemli.
Bu kitap, Henri Bergson’un “Gülme” adlı eserinin bir tercümesi değil, bir adaptasyonu. Mustafa Şekip, “Gülme”yi çevirmeden önce 1921’de bir adaptasyon yapmış. Bu çalışma, söz konusu eserin ilk kez Lâtinize edilmiş hâlini içermekte. Burada adaptasyonun kıymeti üzerinde durmak lâzım. Kubbealtı Lugâti’nde adaptasyon; “Yabancı dille yazılmış bir eseri, çevrildiği dilin şartlarına ve o memleketin özelliklerine, yerli inanç ve yaşayışa uydurarak tercüme etme, uyarlama” olarak tanımlanmakta. Tanzimat döneminden itibaren özellikle tiyatro türünde sıklıkla kullanılan adaptasyon; Ahmet Vefik Paşa, Ali Bey, Teodor Kasap’ın rağbet ettiği bir teknikti. Özellikle Ahmet Vefik Paşa’nın Moliere’nin eserlerini adaptasyon yoluyla aktarması, kendi toplumunun kültürel kodlarına gösterdiği hassasiyet ile ilgilidir. Böylelikle bir taraftan komedi gibi yeni türlerin tanıtımı gerçekleşirken, diğer taraftan Batı edebiyatından önemli eserlerin edebiyatımıza kazandırılması mümkün olabiliyordu. Adaptasyona başvurulmasında okuyucunun söz konusu metni daha iyi anlayabileceği düşüncesi söz konusudur. O ülkenin toplumsal ve düşünsel yapısının gözönünde tutulması, seçilen örneklerin adapte edilen dilin edebiyatına, kültürüne, düşüncesine uygun olması esasen önemlidir. Bergson’un “Le Rire” (1900) adlı eserinin adaptasyonu da bu anlamda çok önemlidir. Mustafa Şekip, eseri adapte ederken Bergson’un gülmeyi açıklarken seçtiği örneklerin Fransız tiyatrosundan almasından farklı olarak Nasreddin Hoca, Karagöz ile Hacivat vs. gibi Türk kültürünü ve edebiyatını esas almıştır.
[vc_cta h2=”Yazının devamı Ayarsız dergisinde” style=”3d” add_button=”right” btn_title=”Abonelik Formu” btn_style=”3d” btn_shape=”square” btn_color=”danger” btn_link=”url:http%3A%2F%2Fayarsiz.net%2Fabonelik-formu%2F|||”]Ayarsız dergisini kitapçılardan edinebilir veya Abonelik formunu doldurarak adresinize getirtebilirsiniz.[/vc_cta]
