13. Hikâye Üzerine İlk İzlenimler

Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürdüğü Boy’u ilk olarak Ayarsız dergisinin Ağustos 2019 sayısından Metin Ekici aktarımıyla okuyabildim. Şöyledir böyledir, sözü uzatmaksızın 13. hikâyeye dair ilk izlenimlerimi ve düşüncelerimi yazıya dökeyim dedim. Mircea Eliade canavar tarafından yutulmaktan söz eder. Yutulmanın anlamı ölüm ve yeniden doğuştur, zamansal akışın yıpratıcılığını telâfi edebilmek için ölünür, mitik başlangıca dönülür, orada yeniden güç kazanılır ve yıpranmışlıktan arınmış olarak yeniden doğulur. Bunlar zaten bilinen mevzular olduğu için uzun uzadıya malumatfuruşluk taslamaya gerek görmüyorum. 13. hikâyede canavar (ejderha) tarafından yutulma dolaylı olarak karşımıza çıkıyor. Salur Kazan ejderhayı oklayarak öldürüyor, yedi başını da kılıçla kesiyor ve ejderhanın üzerine bağdaş kurup karizmatik bir şekilde çöktükten sonra da derisini yüzdürerek kendisine giysi diktiriyor. Salur Kazan’ı ejderha kılığında gören Oğuzlar “O şimdi ejderha olmuştur” diyerek, hepimizi yutar endişesiyle beylerini ok yağmuruna tutma kararı alıyorlar. Tabiî sonradan işin aslı anlaşılıyor. Konumuzun biraz dışında olarak 13. hikâyedeki şu ifâde çok anlamlıdır: “Oğuz ile Türk temiz ve saf bir inanca sahiptir ki ‘İnsan nasıl ejderha olur?’ demezler.” Salur Kazan’ın ejderhaya dönüştüğüne kolayca inanmaları Türklerdeki felsefî veya bilimsel düşünüşün zayıflığına işaret olarak yorumlanabilir. Konumuza dönersek, Salur Kazan’ın ejderha donuna girmesi mitik evrendeki canavar tarafından yutulmaya karşılık gelmektedir. 13. hikâye metni bunu aslında apaçık söylüyor: “Lala Kılbaş yerlere saçılan alevleri görünce sandı ki ejderha Kazan’ı yuttu.”